instalacjA artystyczna UPAMIĘTNIAJĄCa
wydarzenia 31 sierpnia 1982 roku
w Gorzowie Wielkopolskim

Wydarzenia 31 sierpnia 1982 r. w Gorzowie Wielkopolskim (i w całej Polsce)
są pozornie jasno określone jako punkt na osi historycznej.

To, co nie powinno być zatarte poprzez nadanie im miana wydarzenia historycznego to fakt, że stanowiły element/symbol walki o wartości i godne życie jednostki, których rezultaty określają dzisiejszą rzeczywistość.
Wydarzenia 31 sierpnia 1982 r. nie są zamknięte w czasie, dalej żyją
w uczestnikach demonstracji i wpływają na wartości i życie nowych pokoleń.
Ich rezultat nie ma także jednego jasno określonego bohatera. Ludzie z różnych grup wiekowych, z odmiennymi doświadczeniami i poglądami działali solidarnie w nadrzędnym celu. Pomimo różnego stopnia zaangażowania (np. osoby biorące aktywny udział w starciach i widzowie) stali się uczestnikami wydarzeń uświadamiających jednostkom wspólne cele i potrzebę uczestnictwa w procesie przemiany.

Pomimo tego, że sytuacja społeczno-polityczna jest dzisiaj diametralnie inna, niezmiennie ważna dla rozwoju społeczeństwa jest postawa obywatelska.

Elementy instalacji tworzą lustrzane powierzchnie, które odbijają refleksy otoczenia oraz oglądających instalację. Wprowadza to rodzaj sprzężenia zwrotnego między miastem, a instalacją. Widoki miasta (niektóre z nich „biorące udział” w wydarzeniach 31 sierpnia) są odzwierciedlone, zwielokrotnione, ale też dekonstruowane przez instalację. Protesty miały na celu właśnie zmianę, zburzenie obecnej rzeczywistości, oczywiście w wymiarze społeczno-politycznym, nie urbanistycznym.

Odbicia osób oglądających, czy mijających instalację sprawiają, że dzisiejsi widzowie mogą się dostrzec w tłumie protestujących w imię pożądanych zmian. Pozwala to uświadomić, że jesteśmy częścią historii, kształt naszego życia jest w części wypadkową tamtych wydarzeń. Jednocześnie własne odbicie w tłumie protestujących podkreśla, że społeczeństwo obywatelskie powinno być współtworzone przez nas samych.

Poza statycznymi obrazami, instalacja odbija ruch miasta, podkreśla kontynuację tamtych zmian, dynamikę dzisiejszego społeczeństwa.
Siła przekazu wydarzeń historycznych i to jak mocno zapadną w naszą pamięć zależy od tego czy jesteśmy w stanie się w nie zaangażować emocjonalnie i jak bardzo dane wydarzenie wpłynie na naszą wyobraźnię. Instalacja, która pozwala dojrzeć samego siebie w tłumie protestujących sprzed lat, i która reaguje na otaczającą przestrzeń, porusza wyobraźnię
i skłania do refleksji. Dzięki temu staje się odpowiednim nośnikiem treści, które niosą ze sobą wydarzenia 31 sierpnia 1982r.

Forma instalacji składa się ze zbioru pojedynczych elementów tworzących razem całość. Układ elementów symbolizuje napływanie ludzi i tworzenie się zgromadzenia. Podobnie,  jak podczas wydarzeń 31 sierpnia, indywidualne osoby stworzyły tłum, który potrafił zburzyć poczucie pewności opresyjnego systemu władzy.

Instalacja nie jest zamknięta w figuratywnej formie. Zbiór elementów tworzących całość podkreśla, że bohaterami upamiętnianych wydarzeń nie są pojedyncze osoby, a zbiorowość, którą stworzyli i która umożliwiła im przeprowadzenie skutecznego protestu.

Projekt uzyskał pierwszą
nagrodę w konkursie.
Oficjalne otwarcie z uczestnictwem prezydenta rp: 30 sierpnia 2022  

“Przyznając główną nagrodę, sąd konkursowy zwrócił uwagę na adekwatne
do charakteru zadania kształtowanie formy zwycięskiej pracy, na jej niekonwencjonalność, symbolikę oraz uzyskanie, poprzez odbicia, sugestywnego dialogu między instalacją a otoczeniem, dającego
poczucie wzajemnego oddziaływania historii i współczesności.”

Inwestor: Miasto Gorzów Wielkopolski, Instytut Pamięci Narodowej

Data: 2022

Funkcja: Upamiętniająca, Instalacja artystyczna

Powierzchnia zabudowy: <50 m²

Lokalizacja: Gorzów Wielkopolski, woj. lubuskie

Zespół autorski: Helena Kułak-Świerblewska, Katarzyna Widera, Jakub Cap